از همون ابتدا برام سوال بود که آیا تو این کتاب قراره دین رو، که یک امر کاملا درونی هستش رو با معیار های علم تجربی که کاملا مربوط به امور بیرونی می شه بسنجن؟ و یعنی با این کارشون مهر تایید بزنن به این دیدگاه؟ و جالب تر اینکه کتاب هم چاپ پژوهشگاه حوزه و دانشگاهه.
اما از این مبحث که بگذریم ایراداتی ساختاری به کتاب وارده که واقعا آدم رو مایوس می کنه از خوندن این کتاب.
یکی از اون ها اینه که نویسنده تو بعضی از فصل ها انگار اصلا یادش رفته موضوع کتاب چیه و کاملا به مسائل جانبی و حاشیه ای پرداخته. یا شاید هم خواسته الکی حجم کتاب رو افزایش بده.
مثلا یک الی دو فصل کتاب رو کاملا به روش های آمار گیری، آزمون گیری و خطاهایی که نباید در آزمون های آماری انجام بشه پرداخته. و فکر نکرده که مخاطب اگر می خواست، می رفت کتاب آمار می خوند نه کتاب روانشناسی دین.
یا مثلا چند صفحه ی آخر کتاب، حسی که به آدم دست می ده، حس خوندنه کتاب اخلاقه، انگار که یک عالم اخلاق داره موعظه می کنه آدم رو. و اصولا بحثی از روانشناسی دین نمی شه.
از این ایرادات ساختاری که بگذریم، چندین و چند مورد هم ایراد محتوایی، تناقض گویی، نقدهای بی جا و. در کتاب وجود داره که من به اختصار، فقط یکی از اون ها رو بیان می کنم.
اوج تناقض گویی کتاب رو می شه در صفحه ی 136 کتاب مشاهده کرد. در جایی که می گه:
"پیچیدگی منحصر به فرد دین و انتزاعی بودن اجزای اصلی آن، یکی از مهم ترین عوامل دور از دسترس بودن سنجش دین است."
و بعد دقیقا یک خط پایین تر این تناقض رو آشکار می کنه:
"نخستین وظیفه ی روانشناسان برای اندازه گیری دین، ساختن ابزاری دقیق و قابل اعتماد برای ارزیابی دینداری فرد است."
در نهایت باید بگم که واقعا متاسفم که باید همچین کتاب هایی رو بخونیم، بابتشون هزینه و وقت صرف کنیم و مسولین برنامه ریز هم همچنان در اشتباه چندین سالانه ی خودشون هستن که فکر می کنن با همچین کتاب های ضعیفی می تونن فضای دانشگاه و جامعه رو اسلامی کنن.
به قلم شریف ع.م.
درباره این سایت